Dz. U. Nr 2, poz. 15 (w sprawie badań lek. kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do k...)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA

z dnia 7 stycznia 2004 r.

w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami

(Dz. U. Nr 2, poz. 15)

Na podstawie art. 123 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515, z późn. zm. ²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

• • • • a) kierowania na badania lekarskie, w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi oraz kierowania tramwajami, zwane dalej "badaniami lekarskimi",

        b) przeprowadzania badań lekarskich,

        c) wydawania orzeczeń lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi oraz kierowania tramwajami, a także odwoływania się od orzeczeń lekarskich,

        d) uzyskiwania uprawnień przez lekarzy przeprowadzających badania lekarskie;

  1) szczegółowe warunki i tryb:

  2) dodatkowe kwalifikacje lekarzy przeprowadzających badania lekarskie;

  3) zakres badań lekarskich;

  4) sposób postępowania z dokumentacją związaną z badaniami lekarskimi oraz wzory stosowanych dokumentów;

  5) maksymalne stawki opłat za badania lekarskie.

§ 2. 1. Osoby, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1, 2 i 6 oraz ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, zwanej dalej "ustawą", zgłaszają się na badanie lekarskie bez skierowania.

2. Kierującemu pojazdem, o którym mowa w art. 122 ust.1 pkt 3 ustawy, skierowanie na badanie lekarskie wydaje komendant powiatowy Policji w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia, w którym nastąpił wypadek drogowy, albo od dnia, w którym kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu. Kserokopię skierowania komendant powiatowy Policji przesyła do właściwego starosty.

3. Wzór skierowania, o którym mowa w ust. 2, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

4. Osobie, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy, decyzję o skierowaniu na badanie lekarskie wydaje starosta, w przypadku otrzymania:

• 1) wniosku od egzaminatora o stwierdzonych zastrzeżeniach co do stanu zdrowia osoby poddanej egzaminowi państwowemu;

  2) wniosku od organu kontroli ruchu drogowego o stwierdzonych w trakcie wykonywania czynności służbowych zastrzeżeniach co do stanu zdrowia osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdem;

  3) zawiadomienia powiatowego lub wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, o posiadaniu przez osobę niepełnosprawną uprawnienia do kierowania pojazdem.

5. Starosta może również skierować na badanie lekarskie osobę, co do której powziął wiarygodną informację o zastrzeżeniach w stanie zdrowia tej osoby, mogących powodować niezdolność do prowadzenia pojazdów.

6. Starosta wydaje skierowanie, o którym mowa w ust. 4 i 5, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku, zawiadomienia lub informacji.

7. Wzór skierowania, o którym mowa w ust. 4 i 5, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 3. 1. Badanie lekarskie może być wykonane przez lekarza, spełniającego warunek, o którym mowa w § 14 ust. 1 albo 2, zwanego dalej "uprawnionym lekarzem".

2. Badanie lekarskie przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości osoby badanej.

§ 4. 1. W ramach badania lekarskiego uprawniony lekarz ocenia u osoby badanej ogólny stan zdrowia, a w szczególności stan układu krążenia, układu oddechowego, układu nerwowego, sprawność narządu ruchu i stan psychiczny.

2. W wyniku badania lekarskiego uprawniony lekarz stwierdza u osoby badanej istnienie lub brak:

• 1) chorób narządu wzroku;

  2) chorób narządu słuchu i równowagi;

  3) chorób układu sercowo-naczyniowego;

  4) chorób narządu ruchu;

  5) chorób układu nerwowego;

  6) zaburzeń psychicznych;

  7) cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu cukru we krwi;

  8) niewydolności nerek;

  9) objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie;

  10) objawów wskazujących na uzależnienie od środków o działaniu podobnym do alkoholu lub ich nadużywanie;

  11) przyjmowania leków, mogących mieć wpływ na zdolność do prowadzenia pojazdu;

  12) innych poważnych zaburzeń stanu zdrowia istotnych dla oceny zdolności do prowadzenia pojazdu.

3. Jeżeli uprawniony lekarz stwierdzi istotne odchylenia od prawidłowego stanu zdrowia, zleca osobie badanej odpowiednie badania pomocnicze i konsultacje specjalistyczne.

4. Skierowanie w celu wykonania konsultacji okulistycznej oraz przeprowadzenia badania oceniającego widzenie zmierzchowe i zjawisko olśnienia jest obligatoryjne w odniesieniu do:

• 1) osób ubiegających się albo posiadających prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E lub pozwolenie do kierowania tramwajem;

  2) kierowców podlegających kontrolnym badaniom lekarskim, o których mowa w art. 122 ust. 2 ustawy;

  3) kandydatów na instruktorów lub egzaminatorów osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami;

  4) kierowców podlegających badaniom lekarskim, o których mowa w art. 39c ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371, z późn. zm. ³⁾).

5. Przy ustalaniu ograniczeń w kierowaniu pojazdem wynikających ze stanu zdrowia kandydata na kierowcę i kierowcy należy brać pod uwagę stopień zaawansowania objawów chorobowych i ich dynamikę, z uwzględnieniem możliwości postępu choroby, jak i cofania się jej objawów.

6. W przypadku zastrzeżeń co do stanu zdrowia kandydata na kierowcę i kierowcy, uprawniony lekarz wyznacza datę ponownego badania wynikającą z oceny stanu zdrowia osoby badanej.

7. Uprawniony lekarz powinien korzystać ze wskazówek metodycznych dotyczących postępowania w stosunku do kandydatów na kierowców i kierowców, upowszechnianych przez jednostki badawczo-rozwojowe w dziedzinie medycyny pracy.

§ 5. Jeżeli kierujący pojazdem lub osoba ubiegająca się o uprawnienia do kierowania pojazdami podlega jednocześnie badaniom lekarskim dla obydwu grup kategorii prawa jazdy, przeprowadza się tylko jedno badanie lekarskie, obejmujące swoim zakresem wszystkie wymagania związane z tymi kategoriami.

§ 6. 1. Jeżeli uprawniony lekarz zleca konsultację specjalistyczną lub badanie pomocnicze, o których mowa w § 4 ust. 3, wystawia osobie badanej skierowanie na ich wykonanie i może wskazać podmiot właściwy do ich wykonania.

2. Skierowanie na badanie przeprowadzane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie okulistyki lub otolaryngologii wystawiane jest poprzez dokonanie odpowiedniej adnotacji w części C karty badania lekarskiego osoby ubiegającej się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowcy.

§ 7. Sposób oceny stanu narządu wzroku osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 8. Sposób oceny stanu narządu słuchu i równowagi osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 9. 1. Badania lekarskie osób wymienionych w art. 122 ust. 1 pkt 2-5 ustawy przeprowadza się w wojewódzkich ośrodkach medycyny pracy.

2. W przypadku osób określonych w art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy do przeprowadzenia badania lekarskiego wymagane jest dostarczenie dokumentacji medycznej z badania, na podstawie którego wydano orzeczenie lekarskie, stanowiące podstawę do cofnięcia uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym ze względu na stan zdrowia; natomiast w przypadku osób określonych w art. 122 ust. 1 pkt 5 ustawy wymagane jest dostarczenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

3. Dokumentację, o której mowa w ust. 2, dostarcza osoba badana.

§ 10. 1. Uprawniony lekarz na podstawie badania lekarskiego wydaje orzeczenie lekarskie stwierdzające brak lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, zwane dalej "orzeczeniem lekarskim".

2. Badania lekarskie przeprowadza się dla dwóch grup kategorii prawa jazdy:

• 1) A, A1, B, B1, T, B+E;

  2) C, C1, D, D1, C+E, D+E, C1+E, D1+E oraz pozwolenia do kierowania tramwajem.

3. Orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami może zawierać ograniczenie w korzystaniu z uprawnień do kierowania pojazdami, wynikające ze stanu zdrowia, o których mowa w art. 92 ustawy.

4. Wzór orzeczenia lekarskiego określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

§ 11. 1. Uprawniony lekarz wystawia orzeczenie lekarskie z kopią, przy czym oryginał orzeczenia otrzymuje osoba badana, zaś kopię orzeczenia dołącza do dokumentacji medycznej, o której mowa w § 17 ust. 1.

2. Jeżeli orzeczenie lekarskie stwierdza istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami bądź zawiera ograniczenia w korzystaniu z uprawnień do kierowania pojazdami wynikające ze stanu zdrowia, o których mowa w art. 92 ustawy, uprawniony lekarz w terminie 14 dni od dnia wystawienia orzeczenia przekazuje jego kopię właściwemu organowi uprawnionemu do wydania prawa jazdy lub pozwolenia do kierowania tramwajem.

§ 12. 1. Osoba badana lub podmiot kierujący na badania może w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia, o którym mowa w § 11, wnieść odwołanie od jego treści wraz z uzasadnieniem.

2. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem uprawnionego lekarza, który wydał orzeczenie lekarskie, do podmiotu odwoławczego, którym jest wojewódzki ośrodek medycyny pracy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania badanego, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. W przypadku gdy pierwsze orzeczenie lekarskie wydał uprawniony lekarz zatrudniony w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, podmiotami odwoławczymi są:

• 1) Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera w Łodzi;

  2) Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu;

  3) Akademia Medyczna w Gdańsku - Akademickie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny;

  4) Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie;

  5) Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie;

  6) Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej w Warszawie.

4. Uprawniony lekarz, za pośrednictwem którego jest wnoszone odwołanie, przekazuje je w terminie 14 dni do właściwego podmiotu odwoławczego wraz z dokumentacją medyczną badania stanowiącego podstawę wydania orzeczenia.

§ 13. 1. Uprawniony lekarz podmiotu odwoławczego, o którym mowa w § 12 ust. 2 i 3, wydaje orzeczenie lekarskie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania na podstawie:

• 1) wyników przeprowadzonego przez siebie badania lekarskiego, o którym mowa w § 3 i § 4 ust. 1 i 2;

  2) wyników badań specjalistycznych i pomocniczych, których wykonanie lekarz ten uzna za niezbędne;

  3) dokumentacji medycznej, o której mowa w § 12 ust. 4.

2. Orzeczenie lekarskie, o którym mowa w ust. 1, jest ostateczne.

§ 14. 1. Za dodatkowe kwalifikacje uprawniające do wykonywania badań lekarskich uznaje się specjalizację w dziedzinie medycyny transportu.

2. Dodatkowe kwalifikacje może uzyskać także lekarz, który:

• 1) posiada specjalizację w dziedzinie: medycyny pracy, medycyny przemysłowej, medycyny kolejowej, medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny lotniczej, medycyny sportowej, medycyny ogólnej, medycyny rodzinnej lub chorób wewnętrznych albo

  2) spełnia wymagania określone w § 7 ust. 1 pkt 2 lit. a-d rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z 1997 r. Nr 60, poz. 375, z 1998 r. Nr 159, poz. 1057 oraz z 2001 r. Nr 37, poz. 451) oraz

  3) odbył szkolenie z zakresu przeprowadzania badań lekarskich, o których mowa w § 4, i uzyskał pozytywny wynik sprawdzianu końcowego.

3. Szkolenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 3, obejmuje zajęcia teoretyczne i praktyczne, przeprowadzone w czasie nie krótszym niż 60 godzin, w zakresie:

• 1) podstaw prawnych orzecznictwa o zdolności do kierowania pojazdami;

  2) zasad orzecznictwa lekarskiego o zdolności do kierowania pojazdami;

  3) metodyki badań stanu narządu wzroku oraz narządu słuchu i równowagi;

  4) oceny zdolności do kierowania pojazdami ze względu na ewentualne schorzenia lub stan narządów i układów, o których mowa w § 4 ust. 2;

  5) wypadkowości drogowej.

4. Szkolenie, o którym mowa w ust. 3, prowadzą:

• 1) Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera w Łodzi;

  2) Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu;

  3) Akademia Medyczna w Gdańsku - Międzywydziałowy Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej;

  4) Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie;

  5) Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie;

  6) Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej w Warszawie.

5. Dokumentem potwierdzającym uzyskanie dodatkowych kwalifikacji jest zaświadczenie wydane przez jednostkę prowadzącą szkolenie, którego wzór określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 15. 1. Posiadanie przez lekarza dodatkowych kwalifikacji stwierdza wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lekarza przez wydanie zaświadczenia, którego wzór określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.

2. Uprawniony lekarz używa pieczęci, której wzór określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.

3. Wojewoda prowadzi rejestr uprawnionych lekarzy, który zawiera następujące dane:

• 1) numer w rejestrze;

  2) imię i nazwisko;

  3) numer PESEL, a w przypadku osoby, której nie nadano numeru PESEL - nazwę i numer dokumentu tożsamości;

  4) miejsce wykonywania badań lekarskich;

  5) datę wpisu do rejestru.

§ 16. Uprawniony lekarz, który zamierza wykonywać badania lekarskie poza województwem, na obszarze którego mieszka, ma obowiązek poinformować o tym wojewodę właściwego ze względu na miejsce wykonywania tych badań.

§ 17. 1. Uprawniony lekarz jest obowiązany prowadzić:

• 1) dokumentację medyczną osób badanych w formie karty badania lekarskiego, której wzór określa załącznik nr 9 do rozporządzenia oraz

  2) rejestr orzeczeń lekarskich wydanych na podstawie badań lekarskich przeprowadzonych na podstawie art. 122 ust. 1 i 2 ustawy, którego wzór określa załącznik nr 10 do rozporządzenia.

2. Do karty badania lekarskiego dołącza się wyniki konsultacji specjalistycznych i badań pomocniczych oraz kopię wydanego orzeczenia.

3. Do prowadzenia i udostępniania dokumentacji medycznej, o której mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odrębne przepisy regulujące postępowanie z dokumentacją medyczną.

4. Dokumentację medyczną, o której mowa w ust. 1, przechowuje się przez okres 20 lat.

§ 18. 1. Ustala się maksymalne stawki opłat za badania:

• 1) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, T, B+E - 200 zł;

  2) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E, pozwolenie do kierowania tramwajem, kandydatów na instruktorów lub egzaminatorów osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz kierowców podlegających kontrolnym badaniom lekarskim - 250 zł;

  3) osób, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 2-5 ustawy, i osób badanych w trybie odwoławczym - 300 zł.

2. Stawki opłat ustalone w ust. 1 obejmują koszty wszystkich badań, o których mowa w § 4.

§ 19. 1. Lekarze uprawnieni do przeprowadzania badań lekarskich osób ubiegających się o prawo jazdy i kierowców oraz do wydawania tym osobom orzeczeń lekarskich na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują te uprawnienia.

2. Badanie lekarskie, rozpoczęte przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, odbywa się na podstawie dotychczasowych przepisów.

3. Wzory dokumentów określone w rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 czerwca 1999 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz. U. Nr 69, poz. 772) mogą mieć zastosowanie do dnia 30 czerwca 2004 r.

§ 20. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. ⁴⁾

Minister Zdrowia: L. Sikorski

• • • • • • • • • Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. (poz. 15)

                  Załącznik nr 1

• • • • • • • • • Załącznik nr 2

• • • • • • • • • Załącznik nr 3

SPOSÓB OCENY STANU NARZĄDU WZROKU W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI

^*) Badanie widzenia zmierzchowego wykonuje się, jeżeli osoba badana ma wszczepione soczewki wewnątrzgałkowe.

• • • • • • • • • Załącznik nr 4

SPOSÓB OCENY STANU NARZĄDU SŁUCHU I RÓWNOWAGI OSÓB BADANYCH W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI

I. Badanie osób ubiegających się o prawo jazdy określonej kategorii lub pozwolenie do kierowania tramwajem albo kierujących tymi pojazdami

1. Stan narządu słuchu:

• 1) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T albo kierujących pojazdem, w stosunku do którego wymagane jest prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T - słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie przynajmniej z odległości 3 m (wskazane badanie audiometryczne);

osoby poważnie niedosłyszące, głuche, również z wszczepem ślimakowym, lub głuchonieme mogą kierować pojazdem, z wyjątkiem osób ubiegających się lub posiadających świadectwo kwalifikacji oraz kandydatów na instruktorów lub egzaminatorów i instruktorów lub egzaminatorów; wymagane dodatkowe oznakowanie pojazdu;

• 2) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E oraz pozwolenie do kierowania tramwajem oraz ubiegających się o świadectwo kwalifikacji - słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie przynajmniej z odległości 6 m - audiogram tonalny prawidłowy;

stan narządu równowagi - w każdym przypadku wymagana całkowita sprawność narządu równowagi.

II. Badanie osób kierujących pojazdami, w stosunku do których wymagane jest prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E, i tramwajami, osób podlegających badaniom kontrolnym na podstawie art. 122 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym i art. 39c ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym

1. Stan narządu słuchu - słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie z odległości przynajmniej 3-4 m. Badanie audiometryczne: 0,5-2 kHz ubytek słuchu do 20 dB, powyżej 2 kHz do 60 dB.

2. Stan narządu równowagi - w każdym przypadku wymagana całkowita sprawność narządu równowagi.

III. Wskazany sposób przeprowadzenia badania narządu słuchu i równowagi:

1. Badanie ostrości słuchu szeptem lub mową potoczną przeprowadza się oddzielnie dla każdego ucha przy pomocy osoby trzeciej. W tym celu osoba badana staje bokiem do lekarza, osoba trzecia zaś wyłącza ucho niebadane poprzez naciśnięcie palcem skrawka małżowiny usznej i rytmiczne wstrząsanie. W przypadku zbyt małego pomieszczenia badany staje tyłem do lekarza, wyrównując w ten sposób odległość o około 1/3.

Należy posługiwać się odpowiednimi zestawami pojedynczych słów, z uwzględnieniem zarówno wysokobrzmiących wyrazów (ściana, krzesło, szafa), jak i niskobrzmiących (podłoga, kanapa, lampa). Za miarę prawidłowego słyszenia przyjmuje się słyszalność szeptu z odległości 6 m.

2. Ocenę narządu przedsionkowego uzyskuje się przez dokładne zebranie wywiadu odnośnie zawrotów głowy, zaburzeń równowagi, chorób uszu przebiegających z wyciekiem ropnym, szumów usznych i przebytych operacji uszu. Wskazane jest wykonanie próby Romberga zwykłej i "uczulonej" oraz próby Flecka (stanie na jednej nodze z zamkniętymi oczami przez 15 sekund). Należy sprawdzić obecność oczopląsu samoistnego, najlepiej w okularach Frenzla. W przypadkach budzących wątpliwości diagnostyczne wskazane jest przeprowadzenie badania elektronystagmograficznego.

• • • • • • • • • Załącznik nr 5

• • • • • • • • • Załącznik nr 6

• • • • • • • • • Załącznik nr 7

• • • • • • • • • Załącznik nr 8

• • • • • • • • • Załącznik nr 9

                  a)

b)

c)

d)

e)

f)

• • • • • • • • • Załącznik nr 10